کانکس، نوعی سازه پیش‌ساخته با شاسی و چهارچوب فلزی است که می‌تواند در محیط‌ها و کاربری‌های متنوع مورد استفاده قرار بگیرد. یک سوال همیشه ذهن خریداران احتمالی انواع کانکس را به خود درگیر می‌کند: آیا نصب کانکس به مجوز نیاز دارد؟ پاسخ کوتاه این است: بستگی دارد. نوع کاربری کانکس، محل نصب و هدف استفاده از آن تعیین می‌کند که مجوز لازم است یا نه. در ادامه با جزئیات این موضوع آشنا می‌شویم.
مفهوم مجوز کانکس و قوانین کلی
در نگاه قانونی، هر سازه‌ای که باعث تغییر در کاربری زمین، منظر شهری یا طرح تفصیلی شود، مشمول دریافت مجوز است. با این حال، چون کانکس معمولاً سازه‌ای موقت محسوب می‌شود و نیازی به خاک‌برداری و یا بسیاری از ملزومات دیگر ساخت سازه‌های سنتی ندارد، در بسیاری از مناطق کشور برای نصب آن نیازی به مجوز رسمی وجود ندارد — مگر اینکه به‌صورت دائم نصب شود یا نیاز باشد به‌صورت قانونی و دائمی به تاسیسات شهری (آب، برق، گاز) متصل گردد.
مراجع صدور مجوز معمولاً شهرداری‌ها، سازمان جهاد کشاورزی، یا اتحادیه‌های صنفی هستند. بنابراین نوع زمین و موقعیت مکانی کانکس در تصمیم‌گیری نهایی بسیار موثر است.
برای مثال، ساخت یک سازه سنتی در زمینی که کاربری آن از طرف سازمان جهاد کشاورزی به‌عنوان زمین کشاورزی تعیین شده است، بدون کسب مجوزهای لازم برای تغییر کاربری زمین ممکن نیست؛ اما در مقابل، کانکس به دلیل ساختار نیمه‌دائمی و قابل حمل خود، در بسیاری از موارد از این قانون معاف است.
چه زمانی کانکس نیاز به مجوز دارد؟
اگر کانکس صرفاً برای استفاده موقت، مثلاً در پروژه‌های عمرانی یا کارگاهی، نصب شود و پایه ثابت یا فونداسیون نداشته باشد، معمولاً نیازی به مجوز ندارد. همین موضوع در زمین‌های کشاورزی، باغات، ویلاهای موقتی نیز ثابت است. اما در موارد زیر، دریافت مجوز ضروری است:
- استفاده از کانکس برای راه‌اندازی کسب و کار: مانند تمام واحدهای تجاری دیگر، کانکس‌های تجاری نیز موظف به دریافت جواز کسب و دیگر مجوزات مربوط هستند.
- زمان اتصال به انشعابات شهری: اتصال به انشعابات شهری، سازه را مشمول به رعایت قوانین مربوط به سازه‌های دائمی می‌کند. مواردی مانند جواز ساخت و ساز و یا پروانه پایان کار در چنین مواردی ضروری هستند. لازم به ذکر است که استفاده دائمی سازه، پیچیدگی‌های مربوط به کاربری زمین را نیز به نگرانی‌های ساخت سازه اضافه می‌کند.
- در صورت نصب در محدوده شهری یا کنار معابر عمومی: در چنین مواردی، عموما شهرداری‌ها مجوزهای مربوط به قرارگیری کانکس را صادر می‌کنند. نصب کانکس در معابر شهری بدون کسب مجوز از شهرداری و نهادهای زیرمجموعه قانونی نیست
در صورت نداشتن مجوز، شهرداری می‌تواند دستور جمع‌آوری،جریمه یا حتی تخریب کانکس را صادر کند.
بررسی مجوز انواع کانکس‌ها
مجوز کانکس ویلایی
کانکس ویلایی معمولاً در باغ‌ها یا زمین‌های شخصی نصب می‌شود و به‌عنوان اقامتگاه موقت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر سازه بدون فونداسیون، قابل جابه‌جایی و فاقد تأسیسات دائم باشد، معمولاً نیاز به مجوز ندارد. اکثر کانکس‌های ویلایی بر اساس همین استانداردها تولید می‌شوند.
با این حال در صورت نیاز به نصب دائمی سازه و یا اتصال به سیستم آب و برق شهری، باید از شهرداری منطقه یا دهیاری محل مجوز لازم را دریافت کنید. لازم به ذکر است که ساخت سازه‌های دائمی مسکونی و یا تجاری در زمین‌های کشاورزی قانونی نیست.
مجوز کانکس مسکونی
کانکس‌های مسکونی، بسته به مدت زمان استفاده خود و مشخصات خاص دیگر به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند.
دسته اول، سازه‌هایی هستند که با هدف اسکان موقت پرسنل در محیط‌های صنعتی، کارگاهی و یا مناطق آسیب دیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سازه‌ها به دلیل نداشتن فونداسیون و برخورداری از قابلیت جابه‌جایی، سازه موقت محسوب شده و می‌توانند بدون نیاز به دریافت مجوزهای پیچیده در مکان‌های متنوع نصب شوند.
دسته دوم، سازه‌های مسکونی موقتی مثل کانکس‌های ویلایی هستند که پیش‌تر با جزئیات به قوانین مربوط به آنها اشاره شد.
دسته سوم، سازه‌های مسکونی دائمی هستند. این سازه‌ها با اتصال به سیستم آب، گاز و برق شهری، با هدف اسکان دائمی و یا طولانی مدت افراد ساخته می‌شوند. چنین سازه‌هایی نیاز به دریافت مجوزهای مربوط به کاربری زمین، نصب، بهره‌برداری و موارد مشابه را دارند.
اگر قصد دارید کانکس را در محدوده شهری یا زمین دارای کاربری مسکونی سازه‌ای را نصب کنید، باید برای آن پروانه نصب و مجوز بهره‌برداری دریافت کنید. در مناطق خارج از محدوده شهری و یا زمین‌های کشاورزی نیز هماهنگی با دهیاری، بخشداری و یا سازمان جهاد کشاورزی الزامی است.
مجوز کانکس برای باغ
نصب کانکس در باغ یکی از متداول‌ترین موارد استفاده سازه‌های پیش‌ساخته است. در اغلب شهرها اگر سازه سبک، قابل جابه‌جایی و بدون فونداسیون باشد، مجوز خاصی نیاز ندارد و از موارد مشابه کانکس ویلایی پیروی می‌کند
اما اگر قرار است کانکس به اقامتگاه دائم تبدیل شود یا دارای امکانات رفاهی کامل باشد، باید از سازمان جهاد کشاورزی و در برخی موارد شهرداری یا دهیاری مجوزهای لازم را کسب نمود. در غیر این صورت، ممکن است نصب کانکس به‌عنوان تغییر غیرمجاز کاربری زمین تلقی گردد.
مجوز کانکس تجاری از شهرداری
کانکس‌های تجاری مانند دفاتر خدماتی، نمایشگاهی، فروشگاه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها مشمول ضوابط سخت‌گیرانه‌تری هستند. برای این نوع کانکس‌ها باید مدارکی شامل سند مالکیت یا اجاره‌نامه، نقشه محل، طرح فنی و تاییدیه ایمنی ارائه شود. شهرداری پس از بازدید، در صورت تطابق با طرح تفصیلی منطقه، مجوز موقت یا دائم صادر می‌کند. مکان نصب، عدم سد معبر، ابعاد و زیباسازی محیط از دیگر عوامل مورد بررسی شهرداری‌ها برای اعطای مجوزها هستند.
مجوز کانکس فروشگاهی
پس از دریافت مجوزهای مربوط به شهرداری، نوبت به مجوزهای مربوط به اصناف و کسب می‌رسد. برای فعالیت قانونی کانکس‌های فروشگاهی، دریافت جواز کسب از اتحادیه مربوطه ضروری است. بدون دریافت مجوزهای شهرداری و جواز کسب، احتمال جمع‌آوری یا پلمب کانکس بسیار بالا است.
مجوز کانکس کافه
کافه‌هایی که در قالب کانکس فعالیت می‌کنند، در دو گروه کلی قرار می‌گیرند و مجوزهای مربوط به راه‌اندازی هریک از آنها نیز متفاوت است. این دو گروه عبارت‌اند از:
کافه سیار: این کافه‌های در واقع سازه‌هایی هستند که با قرارگیری بر روی خودروی حامل و یا اتصال به آن، می‌توانند از مکانی به مکان دیگر منتقل شوند. کافه‌های سیار با فود تراک‌ها در یک دسته قرار می‌گیرند. این سازه‌ها با در نظر گرفتن نوع فعالیت خاص خود، نیازمند مجوز فعالیت سیار، بهداشت محیط و جواز کسب از اتحادیه و سازمان اصناف هستند.
کافه ثابت: کافه‌های ثابت به دلیل کاربری مشابه سازه‌های سنتی و غیر قابل حمل، مشمول مجوز کامل شهرداری، اصناف، بهداشت و ایمنی هستند. دریافت مجوز برای این نوع سازه‌ها ممکن است به‌دلیل پیچیدگی‌های مربوط به دریافت مجوزهای شهرداری که پیش‌تر به آنها اشاره شد، سخت‌تر از سازه‌های سیار باشد.
در شهرهای بزرگ، هماهنگی با سازمان زیباسازی نیز ضروری است تا کانکس با محیط شهری همخوانی داشته باشد.
مجوز کانکس در زمین کشاورزی
در زمین‌های کشاورزی، ساخت هرگونه سازه دائمی بدون مجوز جهاد کشاورزی، تغییر کاربری محسوب می‌شود. اگر کانکس صرفاً موقت و قابل‌حمل باشد، در بیشتر مناطق ایرادی ندارد. اما برای نصب سازه دائمی یا استفاده‌ی مسکونی، باید مجوز تغییر کاربری دریافت شود؛ در غیر این صورت، احتمال تخریب و جریمه وجود دارد.
| نوع کانکس | نیاز به مجوز |
| کانکس ویلایی | ندارد |
| کانکس مسکونی | می‌تواند بسته به شرایط داشته باشد |
| کانکس باغ | عموما ندارد |
| کانکس فروشگاهی | دارد |
| کانکس تجاری | دارد |
| کانکس کافه | دارد |
| ساخت در زمین کشاورزی | دارد |
مدارک و مراحل دریافت مجوز کانکس
دریافت مجوز بسته به کاربری و محل نصب متفاوت است، اما در ساده‌ترین حالت خود، بدون در نظر گرفتن پیچیدگی‌های مربوط به کاربری زمین و یا دشواری‌های کسب جواز شهرداری، به شرح زیر است:
- مراجعه به شهرداری یا مرجع محلی مربوطه
- ارائه مدارک مالکیت یا اجاره‌نامه زمین
- ارائه نقشه یا کروکی محل نصب
- بازدید کارشناس و بررسی ایمنی سازه
- پرداخت عوارض نصب و صدور مجوز
نکات مهم قبل از نصب کانکس
حتماً از وضعیت کاربری زمین و محدوده شهری اطمینان حاصل کنید. عدم توجه به کاربری زمین ممکن است عواقبی مانند جریمه نقدی و یا حتی تخریب کانکس را به‌دنبال داشته باشد.
برای کاربری‌های تجاری و خدماتی، از همان ابتدا مجوز صنف را بگیرید. عدم توجه به مجوزهای صنفی، حتی در صورت کسب مجوز کشاورزی باعث پلمپ شدن واحد تجاری می‌شود.
طراحی ظاهری و رنگ کانکس در شهرها اهمیت دارد؛ به توصیه‌های زیباسازی توجه کنید. کسب جواز شهرداری در شهرهای بزرگ، تا حد زیادی در گرو تایید سازمان زیباسازی است.
جمع بندی
در پاسخ به این پرسش که «آیا کانکس به مجوز نیاز دارد؟» باید گفت: بله، در بسیاری از موارد به مجوز نیاز است.
اگر سازه موقت، بدون فونداسیون و خارج از محدوده شهری باشد، معمولاً نیازی به مجوز ندارد؛ اما در موارد مسکونی، تجاری یا دائم، حتماً باید از مراجع مربوطه استعلام شود.
نصب کانکس بدون مجوز ممکن است هزینه‌بر و دردسرساز شود، بنابراین پیش از هر اقدامی، شرایط محل و قوانین منطقه خود را بررسی کنید تا با خیال راحت از سازه‌تان استفاده کنید. بهتر است برای پیشگیری از هرگونه درگیری قانونی، با مشاورین حقوقی متخصص در این زمینه در ارتباط باشید.
گروه صنعتی دپوکانتین، در طراحی، ساخت و نصب انواع کانکس تجاری، اداری، مسکونی و دیگر انواع سازه‌های پیش‌ساخته، در تمامی مراحل در کنار شماست.
تاریخ انتشار: