| مولفهٔ کلیدی | ساختار / نماد | داده‌های اصلی که منتقل می‌شود | اهمیت عملیاتی |
|---|---|---|---|
| شناسنامهٔ کانتینر | پلاک یکپارچه مطابق ISO 6346 + CSC | کد مالک، شماره سریال، رقم کنترل، کد ISO، نشانه‌های وزن و ایمنی | شرط قانونی تردد بین‌المللی و پایهٔ ردیابی |
| کد مالک (Owner Code) | سه حرف لاتین (نمونه: MAE) | شرکت مالک یا بهره‌بردار | تفکیک کانتینرها بین خطوط کشتیرانی |
| حرف نوع تجهیزات | U / J / Z | U=کانتینر بار، J=تجهیز جانبی، Z=شاسی/تریلر | تشخیص فوری گروه تجهیز و شیوهٔ جابجایی |
| شمارهٔ سریال + رقم کنترل | شش رقم + رقم هفتم آزمون | هویت یکتای کانتینر و صحت‌سنجی خودکار | جلوگیری از خطای ورود داده در بنادر و سیستم‌ها |
| کد ISO (چهار کاراکتر) | مثال: 45G1 | طول، ارتفاع، نوع (عمومی، یخچالی…) | تطابق ابعادی با کشتی، ریل، کامیون |
| وزن ناخالص / خالص / بار مفید | اعداد KG & LB روی در | حداکثر وزن کل، وزن خالی، ظرفیت بار | ایمنی بارگیری و محاسبهٔ کرایه |
| ظرفیت حجمی (CU. CAP) | رقم m³ / ft³ | حداکثر حجم بارگیری | برنامه‌ریزی چیدمان کالا |
| برچسب ارتفاع (High‑Cube) | نماد هشدار > 2.6 m | تشخیص کانتینرهای مرتفع | جلوگیری از گیرکردن در مسیرهای محدود ارتفاع |
| پلاک CSC | صفحهٔ فلزی پرچ‌شده | تاریخ ساخت، مجوز ایمنی، بازرسی بعدی | تأیید سازه در برابر فشار، باد، انباشت |
| کاربرد نهایی | ― | ردیابی، تطابق قانونی، مدیریت لجستیک | کاهش ریسک، تسهیل زنجیرهٔ تأمین |
شناسنامه کانتینر چیست؟
حدود 80 درصد از حجم کلی بار در سراسر دنیا، با استفاده از میلیون‌ها کانتینر در سرتاسر دنیا انجام می‌شود. مشخصا این آمار، ردیابی، طبقه‌بندی و تشخیص کانتینرها از یکدیگر را به امری بسیار پراهمیت تبدیل می‌کند. شناسنامه‌ی کانتینر، مهم‌ترین ابزار برای ردیابی کانتینرها به شمار می‌رود. در ادامه، پس از شناخت شناسنامه کانتینر، هر یک از بخش‌های این شناسنامه را به دقت بررسی می‌کنیم.
شناخت شناسنامه کانتینر
به مجموعه اطلاعات درج شده برروی درب‌های جانبی کانتینر که برای شناسایی و ردیابی آن مورد استفاده قرار می‌گیرند، شناسنامه کانتینر گفته می شود. در این شناسنامه، مواردی از جمله شماره سریال کانتینر، نوع کانتینر، مالک، وزن، پلاک CSC و دیگر اطلاعات کانتینر ذکر می‌شود. ترکیب اعداد و حروف موجود در شماره کانتینر، پلاک آن، تمام سوالات و سایر اطلاعات مورد نیاز برای ردیابی کانتینر برروی درب‌های جانبی آن ذکر شده است.
لازم به ذکر است که هیچ کانتینری بدون شناسنامه‌ی معتبر اجازه‌ی تردد در مسیرهای بین‌المللی را نداشته و به‌عنوان کانتینر قاچاق مورد برخورد قانونی قرار می‌گیرد.
شماره کانتینر
یکی از مهم‌ترین بخش‌های شناسنامه‌ی کانتینر، شماره یا شناسه کانتینر است. این شماره معمولا روی درب سمت راست کانتینر و بالاتر از اعداد دیگر قرار می‌گیرد. شناسایی و ردیابی کانتینرها، عموما بر اساس همین شناسه انجام می‌شود؛ به همین دلیل تشخیص معنای هریک از بخش‌های آن، ضروری است.
کد مالک / شناسه مالک
هر شماره‌ی کانتینر، با 3 حرف از الفبای لاتین که با یکدیگر ترکیب شده اند، شروع می‌شود. این حروف، مالک کانتینر را مشخص می‌کند. برای مثال کد MAE، مربوط به شرکت مرسک (Maerks)، یکی از بزرگ‌ترین فعالان حوزه حمل و نقل است. ثبت هر شناسه‌ی مالک، نیازمند کسب تاییدیه از BIC یا Bureau International des Containers است. این نهاد فرانسوی پس از ISO، مهم‌ترین نهاد در تمامی مسائل مربوط با کانتینرها به‌شمار می‌رود.
نشانگر امکانات و نوع کانتینر
این بخش از شماره کانتینر را یک حرف انگلیسی تشکیل می‌دهد. برای مثال، حرف U نشانگر کانتینر باری خشک استاندارد است. به این ترتیب، یک کانتینر خشک استاندارد شرکت مرسک، با 4 حرف اول MAEU شناسایی می‌شود. برخی از مهم‌ترین این حروف عبارت‌اند از:
| حرف | نوع تجهیزات | توضیحات و مثال |
| U | کانتینر حمل بار | تمامی کانتینرهای مورد استفاده برای حمل کالا، مثل کانتینرهای خشک، کانتینر یخچالی، کانتینر اوپت تاپ، کانتینر اوپن ساید و تمام انواع دیگر کانتینر از حرف U برای شناسایی استفاده می‌کنند. |
| J | تجهیزات جانبی جداشونده | تجهیزات قابل نصب روی کانتینر (مانند ژنراتور، سیستم سرمایش، گیره‌ها و…) |
| Z | شاسی یا تریلر | شاسی و یا تریلرهای مورد استفاده برای حمل کانتینر از حرف Z استفاده می‌کنند. |
موارد ذکر شده در جدول، همگی بخشی از استاندارد ISO 6346 سازمان بین‌المللی استانداردها هستند.
استاندارد ISO 6346 یک استاندارد بین‌المللی است که توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) برای شناسایی، کدگذاری و علامت‌گذاری کانتینرهای حمل‌ونقل (Freight Containers) تدوین شده است. این استاندارد کدهای منحصربه‌فردی را برای هر کانتینر تعریف می‌کند که شامل یک کد مالک (Owner Code) چهار حرفی، یک کد دسته‌بندی محصول، یک شماره سریال شش‌رقمی و یک رقم کنترلی (Check Digit) است. این کدها به‌منظور شناسایی دقیق کانتینرها در زنجیره تأمین جهانی، تسهیل ردیابی، مدیریت لجستیک و افزایش کارایی در حمل‌ونقل بین‌مدالی استفاده می‌شوند. همچنین، استاندارد ISO 6346 مشخصات مربوط به اندازه، نوع و علامت‌گذاری‌های اضافی مانند وزن حداکثر و ظرفیت کانتینر را نیز تعیین می‌کند.
شماره سریال کانتینر
سریال کانتینر، ترکیبی 6 رقمی است که به هر کانتینر به‌صورت جداگانه اختصاص داده شده و آن را از دیگر همنوعان خود در یک شرکت کشتیرانی تفکیک می کند. این عدد به انتخاب مالک کانتینر ثبت می‌شود. هر مالک با کد و یا شناسه‌ی خود، امکان ثبت یک میلیون شماره سریال متفاوت را دارد.
شماره تطبیق
شماره تطبیق، اخرین عدد در ترکیب شماره کانتینر است. این عدد با اندکی فاصله از بقیه اعداد و معمولا درون یک مستطیل برروی کانتینر ثبت می‌شود. این شماره به متصدیان، ترمینال‌ها، دپو ها و دیگر اجزای زنجیره‌ی حمل و نقل، اجازه می‌دهد تا شماره کانتینرها را ثبت کرده و از درستی آن مطمئن شوند.
کد ایزو روی کانتینرها
کد ایزو (ISO Code) که معمولا زیر شماره کانتینر قرار دارد، از چهار کاراکتر که ترکیبی از اعداد و حروف لاتین می‌باشند، تشکیل شده‌است، که اطلاعاتی را درباره ابعاد و کاربرد کانتینرها ارائه می‌دهد. کاراکتر اول نشان‌دهنده طول کانتینر، کاراکتر دوم نشان‌دهنده ارتفاع کانتینر و کاراکترهای سوم و چهارم نوع کانتینر را نشان می‌دهند. برای مثال، اگر کد ایزو را 45G1 در نظر بگیریم، 45 نشان‌دهنده کانتینر 45 فوت است و G1 نشان‌دهنده کانتینر عمومی (General Purpose) می‌باشد. تصویر زیر مثال دیگری از کد ایزو یک کانتینر 20 فوت استاندارد خشک معمولی است.
اعداد و نشانه‌های ضروری کانتینر
هر کانتینر، برای کسب اجازه‌ی تردد و رفت و آمد در حمل و نقل جهانی، به تعدادی عدد و نشانه‌ی ضرروری برروی خود نیاز دارد. این اعداد اطلاعات مختلف درباره‌ی کانتینر مانند ابعاد، وزن و … را شامل می‌شوند. هر یک از این موارد با معادل فارسی خود، در تصویر زیر درج شده‌اند.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، کانتینرها دارای علائم و نشانه های مختلفی هستند که اطلاعات مهمی را در مورد محموله و خود کانتینر ارائه می‌دهند.
حداکثر وزن خالص و ناخالص [Maximum Gross and Tare Weight]
وزن ناخالص کانتینر: این عدد، نشانگر حداکثر وزن کانتینر پس از بارگیری است.
وزن خالص کانتینر: وزن خالص، وزن یک کانتینر خالی استاندارد را نشان می‌دهد.
در این مثال، 32500 کیلوگرم (71650 پوند) حداکثر وزن ناخالص و 3660 کیلوگرم (8070 پوند) وزن خالص است.
وزن خالص بار [Net Weight]
وزن خالص که به آن بار مفید نیز گفته می شود، حاصل کم کردن وزن خالص از وزن ناخالص است. این مقدار حداکثر وزنی است که می‌توان در کانتینر بارگیری کرد.
در مثال بالا، وزن خالص 28840 کیلوگرم (63580 پوند) است.
حداکثر حجم بار [Maximum Cargo Volume]
حداکثر حجم بار بر روی کانتینر با حروف CU. CAP نشانه گذاری شده است. این حروف، مخفف Curb Capacity یا ظرفیت حجمی است. در مثال بالا و در کانتینرهای HC استاندارد، حجم بار کانتینر 67.6 متر مکعب (2386 فوت مکعب) است.
علامت‌های ارتفاع کانتینرها [Height Marks for Containers]
کانتینرهایی که ارتفاع آنها بیش از 2.6 متر (8 فوت و 6 اینچ) باشد، یا به بیان دیگر کانتینرهای HC، دارای برچسب هشدار ارتفاع هستند.
پلاک CSC یا CSC Plate
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، کانتینرها نقش بسیار مهمی در تجارت جهانی داشته حدود ۸۰ درصد حجم بار و کالای مورد حمل در سطح بین‌المللی را به‌خود اختصاص می‌دهند. برای حمل و جابه‌جایی ایمن کالا از نقطه‌ای به نقطه دیگر، کانتینرها باید از استانداردهای متعدد سازمان بین‌المللی استانداردها یا ISO و همچنین قوانین وضع شده توسط IMO یا International Maritime Organization پیروی کنند. استحکام شاسی و بدنه و مقاومت دربرابر تغییر فشار هوا، تنها برخی از این شرایط هستند. در چنین شرایطی، پلاک کنوانسیون ایمنی کانتینر یا CSC که استانداردی همه‌جانبه درباره‌ی شرایط ایمنی کانتینر است می‌تواند در شناخت کانتینرهای استاندارد و ایمن نقش موثری داشت باشد. CSC یا Container Safety Convention، پلاک کوچکی است که داده‌های مربوط به کانتینر روی آنها حک شده است. این پلاک عموما به یکی از درب‌های کانتینر پرچ شده و اطلاعات مربوط به آن را به نمایش می‌گذارد.
| عنوان | توضیحات |
| شماره تأییدیه CSC | شماره‌ای که توسط مراج مربوطه صادر شده و نشان‌دهنده تطابق کانتینر با استانداردهای ایمنی است |
| تاریخ ساخت | تاریخ تولید کانتینر |
| نام و آدرس سازنده | اطلاعات شرکت سازنده کانتینر |
| شماره شناسایی مالک | شماره کانتینر |
| حداکثر وزن ناخالص مجاز | حداکثر وزن مجاز کل (وزن کانتینر + بار داخل)، معمولاً به کیلوگرم و پوند |
| حداکثر بار قابل تحمل در صورت چیده شدن کانتینرها | حداکثر وزن قابل تحمل کانتینر در صورت قرارگیری در کف یک ستون کانتینر چیده شده |
| مقدار نیرو یا فشار عرضی | مقاوت کانتینر در برابر فشار جانبی (مثلاً در هنگام حرکت کشتی یا باد شدید) |
| تاریخ بازرسی بعدی | هر کانتینر باید ۵ سال یک بار توسط مراجع معتبر، بازرسی شده و پلاک سی‌اس‌سی آن تمدید گردد در این بخش تاریخ بازرسی بعدی کانتینر درج می‌شود. |
نتیجه‌گیری
شناسنامه کانتینر، شناسه‌ای منحصر به فرد است که به‌صورت مشخص به هر کانتینر اختصاص داده می‌شود. از این شناسه برای ردیابی و شناسایی کانتینرها در سراسر دنیا استفاده می‌شود. این شناسنامه، در نوشته‌های روی درب کانتینر، اطلاعاتی در مورد مالک، نوع، اندازه و وزن کانتینر را ارائه می‌دهد.
وجود چنین شناسنامه‌ای برای جابجایی کارآمد و ایمن کالا در سراسر جهان ضروری است. این شناسه‌ها در کسب اطمینان از جابه‌جایی صحیح کانتینرها و همچنین جابه‌جایی و نگهداری مناسب آنها کمک می‌کنند.
منبع: Container xChange
تاریخ انتشار:
تاریخ بروزرسانی: